رايانه ها وارد زندگي انسان ها شدند و کم کم در آن نفوذ کردند، قدرت اين ابزارها به حدي بود که اکنون به عضوي جدا ناپذير از زندگي روزمره هر فردي تبديل شده اند. در حال حاضر رايانه و اينترنت در همه جاي زندگي امروز به چشم مي خوردند و تاثير زيادي روي سيستم هاي مختلف دارند. رايانه در تمامي جنبه هاي مختلف زندگي از خانه، مدرسه و محل کار گرفته تا امور خريد و فروش يا حتي خدمات پزشکي وارد شده است. اين فناوري همه گير شده است و روزبه روز جايگاه بيشتري را در زندگي انسان ها براي خود باز مي کند. يکي از مهم ترين و جالب ترين نکاتي که در اين مورد مي بينيم اين است که تمامي رشته هاي تحصيلي ديگر به نوعي از نرم افزارهاي رايانه اي استفاده مي کنند و مي توان گفت ديگر رشته اي وجود ندارد که به رايانه احتياج نداشته نباشد. گذشته از اين مورد به تازگي رشته هاي دانشگاهي جديدي از ترکيب علوم مرتبط با رايانه و رشته هاي تحصيلي ديگر در شاخه هاي مختلف به وجود آمده اند. اين رشته ها با توجه به نيازي که احساس مي شده، ايجاد شده اند و علاقه مندان زيادي دارند. در موضوع ويژه اين هفته تصميم داريم که به معرفي رشته هاي مرتبط با علوم رايانه اي و رشته هاي ترکيبي با اين رشته بپردازيم و کاربرد آن ها را بررسي کنيم.

در بسياري از کشورها رشته تحصيلي مهندسي رايانه، به درستي در ميان افراد تعريفي ندارد و خواسته هاي مردم از اين رشته و فارغ التحصيلان اين رشته مشخص نيست. اگر شما يک مهندس رايانه باشيد، به طور حتم برايتان شنيدن سئوال هاي عجيب و بي ربط پيش آمده است. به طور مثال سئوال هايي از قبيل نحوه رايت کردن يک سي دي يا کار کردن با يک نرم-افزار تخصصي مانند اتوکد که مربوط به يک رشته ديگر است. بيشتر مردم زماني که با فردي که مهندس رايانه است، روبه-رو مي شوند، انتظار دارند که تمامي مشکلات نرم افزاري و سخت افزاري تمامي وسايل الکترونيکي شان از قبيل رايانه و تلفن همراه و دستگاه هاي پخش، برطرف شود. حتي بسياري از دانش آموزان نمي دانند که در زماني که رشته اي مانند مهندسي رايانه را براي تحصيلات دانشگاهي انتخاب مي کنند، بايد چه درس هايي را بخوانند و تخصص اصلي شان بعد از فارغ التحصيلي چه خواهد بود. مهندسي رايانه در حقيقت دانشي است که مباحث دو رشته مهندسي الکترونيک و علوم رايانه اي را با هم ترکيب کرده است. اگر شما رشته مهندسي رايانه را براي تحصيل انتخاب کرده ايد، به طور حتم بايد انساني باشيد که با تغييرات سازگاري زيادي داريد و مي توانيد به آساني خود را با پيشرفت و تغييرات کليدي تطبيق دهيد. تقريبا بيشتر کتاب هاي اين رشته به زبان انگليسي است و منابع مورد نياز شما به سرعت تغيير مي کنند، به همين خاطر براي استفاده از منابع معتبر بايد به زبان انگليسي تسلط کافي داشته باشيد. گذشته از اين بايد پايه رياضيات شما قوي باشد زيرا دروس مربوط به رياضي در اين رشته کاربرد بسيار وسيعي دارند. بسياري از افراد اعتقاد دارند که يک مهندس رايانه مي-تواند از کليدي ترين افراد يک کشور براي توسعه و پيشرفت باشد. جالب است که بدانيد نحوه تحصيل در اين رشته در کشورهاي مختلف متفاوت است، به طور مثال درس هايي که براي يک مهندس رايانه در شاخه نرم افزار تدريس مي شود، مي تواند در کشور ما با ديگر کشورها تفاوت داشته باشد.

در سال هاي گذشته رشته دانشگاهي با عنوان مهندسي رايانه در نظام آموزشي کشور ما وجود نداشت و اين رشته در ابتدا تحت پوشش رشته اي با نام انفورماتيک بود. جالب است که بدانيد رشته انفورماتيک تنها در دانشکده هاي رياضي ارائه و تدريس مي شد. اما در حال حاضر اين رشته در تمامي دانشگاه هاي فني و مهندسي، تحت عنوان مهندسي رايانه ارائه مي-گردد و در رده بندهي هاي تحصيلي شاخه هاي متفاوتي از آن وجود دارد. به طور مثال در مقطع کارداني شما مي توانيد تنها به عنوان يک کاردان نرم افزار در اين رشته تحصيل کنيد. اما در مقطع کارشناسي شما مي توانيد در گرايش هاي مهندسي نرم افزار، مهندسي سخت افزار و مهندسي فناوري اطلاعات که رشته جديدي است، تحصيلات دانشگاهي داشته باشيد. در مقطع کارشناسي ارشد هم در حال حاضر گرايش هاي معماري رايانه، مهندسي نرم افزار، هوش مصنوعي، الگوريتم ها و محاسبات و مهندسي فناوري اطلاعات وجود دارد. براي گرايش هاي مهندسي نرم افزار، معماري رايانه و هوش مصنوعي شما قادر خواهيد بود تا مقطع دکترا به تحصيلات خود در اين رشته ها ادامه دهيد. در مورد بازار کار اين رشته مي توان گفت که دانشجوياني که از اين رشته فارغ التحصيل مي شوند، سفارشات متنوعي را از بازار و سازمان هاي مختلف دريافت خواهند کرد. يکي از بيشترين سفارشات به برنامه نويسي سايت براي مراکز و افراد مختلف مربوط مي شود. همچنين از يک مهندس رايانه که در گرايش سخت افزار تحصيل کرده است، انتظار مي رود که بتواند ابزارهاي جانبي رايانه و مدارهاي منطقي ساده را طراحي کند. برنامه نويسي سيستمي طراحي مدارهاي مجتمع، طراحي سيستم هاي خبره، تحليل سيستم هاي نرم افزاري و طراحي پايگاه داده هاي مختلف از ديگر مواردي است که انجام آن ها از يک مهندس رايانه در کشور ما انتظار مي رود.

همان طور که اشاره کرديم، رشته هاي تحصيلي جديدي در اثر ترکيب با علوم رايانه اي به وجود آمده اند. يکي از جالب ترين اين رشته ها، مهندسي مکاترونيک است که در اثر تلفيق سه رشته مهندسي مکانيک، مهندسي رايانه و مهندسي الکترونيک ايجاد شده است. در اين رشته سيستم هايي که از اجزاي مکانيکي، الکترونيکي تشکيل شده اند و با استفاده از نرم افزارهاي مختلف کنترل مي شوند، بررسي خواهند شد. هدف اصلي از ايجاد اين رشته برقراري يک ارتباط داخلي ميان رشته هاي مرتبط با خودکارسازي و اتوماسيون است. در نهايت با استفاده از دانش مهندسان اين رشته ما مي توانيم براي ابزارهاي مختلف به سيستم هاي ساده تر، ارزان تر و انعطاف پذيرتري دست پيدا کنيم. از فارغ التحصيلان اين رشته انتظار مي رود که بر سيستم هاي توليد، روبات هاي اکتشافي فضايي، زير سيستم هاي خودکاري مانند سيستم هاي دزدگير و ساختار دوربين هاي عکاسي و ماشين هاي خودکاري چون مايکرويو، ماشين لباس شويي و پخش کننده هاي خودکار تسلط داشته باشند. دانشجويان اين رشته درس هايي با موضوعات مرتبط با رياضيات مهندسي، مکانيک، طراحي مکانيک، ترموديناميک، الکترونيک، مخابرات، زبان هاي برنامه نويسي مختلف، پردازش سيگنال هاي ديجيتالي، مهندسي قدرت و رباتيک خواهند خواند و مي توان گفت تنوع دروس در اين رشته بسيار بيشتر از ديگر رشته هاي مهندسي به چشم مي خورد، زيرا شما با تحصيل در اين رشته در حقيقت دانسته هاي سه رشته مختلف را در کنار هم خواهيد داشت و به اين ترتيب قادر به ايجاد يک ساختار کنترلي هدفمند به طور مستقل خواهيد بود. کليه مهندسان اتومبيل، کارشناسان طراح سيستم هاي ترمزگيري ضد قفل، طراحان سيستم هاي کنترلي و حس گرها در رشته مکاترونيک تحصيل کرده اند.

اين رشته از سال 1383 در دانشگاه هاي کشور تشکيل شد و مانند مهندسي رايانه داراي سرفصل هاي ثابت و مشخصي در سراسر جهان نيست. دروس مربوط به اين رشته توسط اساتيد برق، مکانيک و رايانه تدريس مي شود. اين رشته براي اولين بار توسط دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات و دانشگاه آزاد قزوين ارائه شد و در حال حاضر دانشگاه صنعتي خواجه نصير فعاليت گسترده اي در اين رشته دارد. از زير شاخه هاي اين رشته مي توان به بيومکاترونيک اشاره کرد که دانش يکپارچه سازي بخش هاي مکانيکي با اجزاي بدن انسان است. در ايران اين رشته در سه گرايش رباتيک، اتوماسيون خطوط توليد و رابط انسان ماشين ارائه مي شود. در حال حاضر انجمن مکاترونيک ايران که از سال 1383 تشکيل شده است، بر کليه فعاليت هاي صنعتي و آکادميک اين رشته نظارت دارد و سعي در بهبود بخشيدن امور آموزشي و پژوهشي مرتبط با اين رشته دارد.

محصولات بسياري در زندگي امروز از فناوري مکاترونيک استفاده مي کنند، از جمله آن ها مي توان به موتورهايي با کنترل الکترونيکي به جاي کاربراتور در صنايع خودروسازي اشاره کرد. اين موتورها، مصرف سوخت را کاهش داده و آلودگي کمتري توليد مي کنند. علاوه بر اين پرينترها، اسکنرهاي ليزري و دستگاه هاي کپي ديجيتال از محصولات مکاترونيکي جديد هستند. در صنايع دفاعي هم سيستم هاي مربوط به سلاح هاي هوشمند و سيستم هاي هدايت خودکار موشک جز محصولات مکاترونيکي به شمار مي آيند. اين محصولات تاثير بسيار زيادي در کاهش هزينه ها و زمان توليد و افزايش کيفيت محصولات توليد شده در شاخه هاي مختلف دارند.

مهندسي فناوري اطلاعات که بيشتر با نام آي تي در ميان کاربران شناخته شده است رشته جديدي است که روش هاي جمع آوري و مديريت اطلاعات و نحوه استفاده و انتقال آن ها را به دانشجويان آموزش مي دهد. اين رشته به وسيله انجمن فناوري اطلاعات آمريکا تعريف شده است و به طور خلاصه به مطالعه، طراحي، پشتيباني، توسعه و پياده سازي سيستم هاي اطلاعاتي مي پردازد که پايه اصلي آن ها را رايانه تشکيل مي دهد. در حقيقت کاربرد عمده اين رشته در نرم افزارهاي مختلف است و سعي دارد تا به بهترين شکل اطمينان پيدا کند که نحوه تبديل، ذخيره، حفاظت، پردازش، بازيابي و انتقال يافتن اطلاعات به شکلي درست و امن صورت خواهد پذيرفت. تا قبل از اين که اين رشته در مقطع کارشناسي به عنوان يکي از گرايش هاي مهندسي رايانه در دانشگاه ها ارائه شود، به عنوان يکي از گرايش هاي کارشناسي ارشد دانشجو مي پذيرفت. اما چند سالي است که در مقطع کارشناسي هم در اين رشته دانشجويان تحصيل مي کنند. اين رشته در حال حاضر به عنوان سرشاخه شناخته مي شود و گرايشات آن تجارت الکترونيکي، سيستم هاي چند رسانه اي، مديريت سيستم هاي اطلاعاتي، امنيت اطلاعات، شبکه هاي رايانه اي و فناوري اطلاعات است. البته رشته ديگري با نام ICT چند سالي است که در دانشگاه هاي کشور ارائه مي شود. اين رشته در اثر ترکيب ارتباطات مخابراتي با مهندسي فناوري اطلاعات به وجود آمده است و در حال حاضر مهندسي فناوري اطلاعات و ارتباطات يا به اختصار ICT ناميده مي شود.اين رشته به همراه رشته مديريت فناوري اطلاعات در سال 1380 توسط دانشگاه هاي مختلف کشور ارائه شدند. در رشته مهندسي فناوري اطلاعات شما به مطالعه سيستم ها و برنامه هاي سخت افزاري و نرم افزاري خواهيد پرداخت. اما در رشته مديريت فناوري اطلاعات شما رشته هاي مديريتي را با علوم رايانه اي به صورت ترکيبي در کنار هم خواهيد داشت. در اين رشته علاوه بر مباحث سازماندهي و مديريت داده ها به مباحث ارتباطي و فناوري هاي جديد ارتباطاتي نيز پرداخته مي شود.

يکي ديگر از شاخه هايي که در حال حاضر بسيار از نرم افزارهاي رايانه اي استفاده مي کند، دانش جغرافيا است. در اين رشته مي توان به آساني نفوذ رايانه را حس کرد. مهندسي ژئوماتيک، ترکيبي از دانش انفورماتيک، مهندسي نقشه برداري و علوم مربوط به زمين شناسي است. دانشجوي اين رشته با جمع آوري، نگهداري، بازيابي، توزيع و پردازش داده هاي ديجيتال جغرافيايي آشنايي پيدا خواهد کرد. اگر به نام اين رشته توجه کنيد مي بينيد که نام اين رشته مهندسي از ترکيب واژه « ژئو « که از کلمه جغرافيا گرفته شده، با واژه «ماتيک» که پسوند کلمه انفورماتيک است، تشکيل شده است. در اين رشته دانشجويان با دستاوردهاي علوم رايانه اي در مهندسي نقشه برداري و علوم مديريت زمين آشنا خواهند شد. اين شاخه مهندسي گرايشات متنوعي دارد که از ميان آن ها مي توان به ژئودزي، نقشه نگاري، فتوگرامتري، کاداستر، مکان يابي و سامانه تعيين موقعيت جهاني، آب نگاري و جغرافيا اشاره کرد. علاوه بر اين موارد مي توان از مهندسي ژئوماتيک در زمينه-هايي چون مديريت و برنامه ريزي کلان، مديريت منابع زميني، کشاورزي و جنگلداري، مديريت حوادث طبيعي و امور دفاعي و نظامي استفاده کرد. در کشور ما موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي و همچنين سازمان مديريت و برنامه ريزي بر استانداردهاي مورد نياز فعاليت هاي عمراني نقشه برداري و ژئوماتيک نظارت دارند و آن ها را بررسي مي کنند.

يکي از رشته هايي که بسيار کاربردي است و از رشته هاي ترکيبي با علوم رايانه مي باشد، رشته بيو انفورماتيک است. اين رشته زيست شناسي مولکولي را با علوم رايانه اي و آمار و احتمالات آميخته است و باعث ايجاد پيشرفت هاي چشم گيري در شاخه زيست شناسي و علوم پزشکي شده است. در اين شاخه زيست شناسي با استفاده از محاسبات پيچيده انجام مي-شود و از تکنيک هاي پيشرفته اي که در شاخه هاي رياضي کاربردي، آمار، هوش مصنوعي، شيمي، بيوشيمي، آمار و علوم رايانه وجود دارد، استفاده خواهد شد. پروژه ژنوم انساني که از سال 1990 شروع شده و تا سال 2003 ادامه داشت تا حد بسيار زيادي با استفاده از امکانات اين رشته انجام گرفت. دانشجوي اين رشته با مهارت هايي مانند کشف ژن، تنظيم توالي، گردآوري ژنوم، پيشگويي ساختار پروتئيني، پيشبيني عبارت ژن و پروتيئن و مدلسازي تکامل آشنايي پيدا خواهد کرد. در اين شاخه افراد به ايجاد و توسعه الگوريتم ها، تکنيک هاي محاسباتي، آماري و تئوري خواهند پرداخت و همچنين داده هاي زيست شناختي را تحليل مي کنند. از مهم ترين زير شاخه هاي اين رشته مي توان به زيست شناسي محاسباتي اشاره کرد. در اين شاخه يک فرضيه که در مورد يک مسئله خاص وجود دارد با استفاده از رايانه بررسي مي شود و تمامي داده هاي عملي و شبيه سازي هاي مورد نياز با استفاده از نرم افزارهاي رايانه اي انجام خواهند گرفت. جالب است که بدانيد زير شاخه زيست شناسي محاسباتي از دو شاخه مجزا به نام هاي بيوشيمي محاسباتي و بيوفيزيک محاسباتي تشکيل شده است. داده هايي که مربوط به تحقيقات و محاسبات اين شاخه هستند، به صورت نمايي رشد خواهند کرد و به همين خاطر براي ذخيره سازي آن ها بايد از بانک هاي اطلاعاتي قدرتمندي استفاده شود تا عمليات مربوط به ذخيره سازي و پردازش اين داده ها به سادگي امکان پذير باشد. از زماني که دو علم زيست شناسي و فناوري اطلاعات با يکديگر ترکيب شدند، پيشرفت چشم گيري در شاخه هاي مرتبط با تحقيقات زيست شناسي مشاهده شد. حجم بالاي اطلاعات ديجيتال زيستي براي پردازش نياز به رايانه هاي پيشرفته و قدرتمندي دارد. در حال حاضر سه بانک در سراسر جهان اطلاعات ژنتيکي را در خود نگهداري مي-کنند و اين اطلاعات را با هم به اشتراک مي گذارند، اولين بانک که DDBJ نام دارد در ژاپن قرار دارد، بانک دوم که NCBI نام دارد در آمريکا قرار دارد و بانکي که در اروپا وجود دارد EBI است. اطلاعات اين سه بانک اطلاعاتي توسط نرم افزارهاي مختلف به اشتراک گذاشته شده و پردازش مي شوند. از زمينه هاي مهمي که مي توان به کاربرد رايانه در اين رشته اشاره کرد، بخش تحليل توالي هاي ژنوم است. در اين بخش اين موضوع بررسي مي شود که آيا توالي که براي يک DNA به دست آمده است، مي تواند شامل يک ژن باشد يا نه. البته بخش مهم ديگري وجود دارد که نياز به استفاده از علوم رايانه اي دارد. در اين بخش که پيشبيني ساختار سه بعدي پروتئين نام دارد، ساختار پروتئين ها که لازمه شناخت کامل ژن ها هستند، توسط الگوريتم هاي مختلف رايانه اي پيشبيني خواهند شد. استفاده از نرم افزارهاي رايانه اي در اين شاخه باعث شده است که کندي انجام اين روال از بين رفته و تمامي هزينه هاي زيادي که براي انجام اين کار وجود دارد، تا حد بسيار زيادي تعديل شود. علاوه بر اين دو بخش قسمت هاي مهم ديگري هم براي ايجاد و مديريت پايگاه هاي داده اي وجود دارد که در اين بخش از صحت داده ها و چگونگي نمايش آن ها با استفاده از پايگاه هاي بزرگ انفورماتيکي اطمينان پيدا خواهند کرد. در بخش نرم افزاري مربوط به سيستم هاي انفورماتيکي از موضوعات مختلفي استفاده مي شود که از ميان آن ها مي توان به عنوان نمونه به نرم افزارهاي ماهيت اطلاعات و داده هاي زيستي، ذخيره سازي اطلاعات، تجزيه و تحليل و بازيابي، محاسبه، مدلسازي و شبيه سازي و مجسم کردن پردازش و تجسم فکري آن اشاره کرد. اين نرم افزارها براي شبيه سازي فرآيندهاي خاص سلولي با استفاده از فناوري هاي نوين در رشته بيو انفورماتيک استفاده مي شوند.

علم رباتيک يکي از شاخه هايي است که با هدف راحتي انسان و افزايش وقت مفيد براي افراد به وجود آمده است. مهندسي روباتيک ترکيبي از رشته هاي الکترونيک، مکانيک، نرم افزار رايانه و سخت افزار است. اين شاخه از علم روز به روز در حال توسعه و پيشرفت است و فناوري هايي که در اين شاخه ارائه مي شود در حال حاضر به جايگاه بسيار خوبي رسيده است. ربات ها مانند رايانه ها قابل برنامه ريزي هستند و با توجه به نوع برنامه نرم افزاري که دريافت مي کنند، کارهاي متفاوتي را براي صاحبانشان انجام مي دهند. رشته دانشگاهي مهندسي رباتيک به مسائل بسيار جالبي از قبيل نحوه ساخت و کارکرد حس گرها، مدارات داخلي روبات ها، باز خوردها، پردازش اطلاعات و توسعه سيستم روبات ها مي پردازد. در حقيقت روباتيک علم طراحي، ساخت، نگهداري روبات ها است و اين دانش به ابزارها و فناوري هاي مکانيکي وابسته است که توسط رايانه ها و نرم افزارهاي مختلف کنترل مي شوند. يک مهندس روباتيک با استفاده از آن چه که از شاخه الکترونيک مي آموزد، قادر به طراحي مغز روبات خواهد بود و بدنه فيزيکي روبات با استفاده از دروسي که در رشته مکانيک خوانده مي-شود، ساخته خواهد شد. در نهايت براي اين که روبات برنامه ريزي شود و در اصطلاح به روبات قوه تفکر و تصميم گيري داده شود، بايد با طراحي نرم افزار و علوم رايانه اي مختلف آشنا بود. در حال حاضر جمعيت روبات ها در جهان با سرعت بسيار زيادي در حال افزايش است، روبات ها نقش بسيار زيادي در زندگي مدرن انسان ها دارند، ايران هم از اين نظر در جايگاه مناسبي قرار دارد اما بايد نحوه آموزش به شکلي هدف دارتر تغيير کند و رشته مهندسي روباتيک در تمامي دانشگاه-هاي صنعتي کشور ارائه شود. به اين ترتيب پس از آشنايي مردم با علم روباتيک و بيان کردن مزيت هاي استفاده از روبات-ها در زندگي روزمره، جايگاه اين رشته بسيار بهتر از گذشته خواهد شد. جالب است که بدانيد دانشمندان پيشبيني کرده اند که تا سال 2050 تيمي از روبات ها براي بازي کردن فوتبال خواهند ساخت به طوري که اين تيم با تيم انسان ها بازي کرده و بتواند انسان ها را شکست دهد.

همان طور که مي بينيم، اکنون بيشتر رشته هاي تحصيلي و کاري با رايانه و علوم مرتبط با آن سرو کار دارند. به همين خاطر فارغ التحصيلان رشته هاي مختلف بايد توجه ويژه اي را به اين بخش از رشته خود داشته باشند. بيشتر رشته هاي موجود در بخش هاي مرتبط با نرم افزار نياز به برنامه نويسي با زبان هاي مختلف پيدا خواهند کرد. به همين دليل اين اهميت حس مي-شود که فارغ التحصيلان بدانند براي برنامه نويسي بهتر است که از چه زباني استفاده کنند. براي برنامه نويسي غير سيستمي مي توان به راحتي از تمامي زبان هاي ويژوال موجود براي راحتي بيشتر کار استفاده کرد و اگر سيستم عامل شما ويندوز باشد به احتمال زياد از زبان هاي برنامه نويسي دات نت استفاده خواهيد کرد. اما در حوزه لينوکس بحث کمي متفاوت خواهد شد و بيشتر افراد از زبان پايتون استفاده مي کنند که زبان اختصاصي لينوکس نام گرفته است. براي برنامه نويسي تحت وب و نرم افزارهاي اينترنتي هم مي توان از زبان هاي محبوبي چون پي اچ پي يا ASP.NET استفاده کرد. در حال حاضر بيشتر کاربران از ASP.NET استفاده مي کنند زيرا کار کردن با آن آسان تر است اما اگر امنيت اطلاعات برايتان اهميت بيشتري دارد از PHP کمک بگيريد. براي برنامه نويسي سخت افزارهايي مانند تلفن همراه که سيستم عامل قدرتمندي ندارند از زبان هايي چون جاوا استفاده مي شود و در بعضي از برنامه ها هم از زبان C++ استفاده مي شود. اما نقش جاوا بسيار پررنگ-تر از ديگر زبان هاي برنامه نويسي است. اگر بخواهيم به طور کلي در مورد زبان هاي محبوب در جهان صحبت کنيم، مي-توان گفت که زبان سي براي کارهاي سيستمي طرفدار زيادي دارد و براي ويندوز هم از زبان هاي دات نت استفاده مي شود اگر در محيط لينوکس کار مي کنيد، پايتون انتخاب اول شما برا برنامه نويسي خواهد بود و در نهايت بايد گفت که جاوا بهترين زبان براي برنامه نويسي در محيط هايي است که سيستم عامل قدرتمندي ندارند.